“Bir Siir Dervisi”

SAİT MADEN

“Bir şiir dervişi”

"Yeni bir dize'yi pencereden uzatıp, güneşe doğru

tuttunuz mu akşam üzeri, hava esintiliyse eğer,

pır pır ettiğini görürsünüz ışıltılar saçarak yer yer.

Kimi kez elinizden kaçtığı da olur; tepe, göl, koru,

tarlalar, karşı dağlar derken bulutlara karışır gider."

Sait Maden 3 Mayıs 1931 tarihinde Çorum'da dünyaya geldi.

İlk ve orta eğitimini memleketinde tamamlayan Maden, henüz 13 yaşındayken şiir yazmaya başladı.

18 yaşına geldiğindeyse Fransızca'da çeviriler yapabiliyordu. Bu dönemde resme de ilgi duyan Sait Maden,bu ilgisinden dolayı İstanbul'a gitmiştir ve 1949–55 yılları arasında İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi resim bölümünün "Bedri Rahmi Eyüboğlu Atölyesi"ni bitirmiştir.

Charles Baudelaire’den ‘Moesta et Errabunda’ çevirisiyle Varlık dergisinin yarışmasında birincilik ödülünü kazanmıştır. Federico García Lorca’yı doğrudan kendi dilinden çevirebilmek için İspanyolca öğrendi. Baudelaire’in ‘Kötülük Çiçekleri’, Lorca’nın bütün şiirleri, Pablo Neruda, Louis Aragon, Octavio Paz, Vladimir Mayakovski, Paul Éluard, Saint-John Perse’in bazı şiirlerini çevirdi. Maden’in şiirleri “İstanbul”, “Türkçe”, “Soyut”, “Yazko Edebiyat”, “Varlık”, “Gösteri” gibi önemli dergilerde yayımlandı. Birkaç kuşak onun çevirileriyle dünya şairlerini tanıdı. Şair Haydar Ergülen onun için “Bir şiir dervişi” demiştir.

1950'li yıllarda grafik sanatlarına ilgisi artmaya başladı.1955-1960 yılları arasında tiyatro dekorları ve sinema afişleri tasarladı, çizdi. 1960’tan sonra ilgisini tamamen grafiğe yoğunlaştırdı. 8 bin kitap ve dergi kapağı çizerek bu alanda bir rekora imza attı. Kitaplarında kullandığı fontların bazıları da kendi tasarımıdır. 500 kadar da logo, broşür, ambalaj ve etiket tasarımı yapan Maden siyasi partiler için seçim afişleri de tasarladı.

1958–1963 yılları arasındaki gazetecilik yaptı. 1964’te kendi atölyesini kurdu. 1968’de faaliyete geçen “Grafik Sanatçıları Derneği”nin kurucularından biri de oydu. Bir süre bu derneğin başkanlığını da üstlendi.

1979’da başladığı “Başlangıcından Bugüne Türk Grafik Sanatı” adlı kapsamlı kitap projesini sponsor bulamadığı için bir türlü tamamlayamadı. Ancak bu kitabın birinci bölümünü “Çevre” dergisinde yayımlatmayı başardı. Kitabın 19. yüzyıla ait başka bir bölümü de “Grafik Sanatı” dergisinde yayımlandı. Sait Maden logo tasarımlarını 1990’da “Simgeler” adlı bir kitapta topladı.

Kitabının önsözünde şöyle yazıyor: “Ödül alan ilk simgem 1955 yılında çizildiğine göre, elli yıllık bir gözlemci ve uygulamacıyım. Bu elli yıl içinde yüzlerce simge çizdim.”

Sait Maden, "Türk Grafiğinin Dünü Bugünü", "Türk Grafik Sanatı Tarihi", "Türk Grafik Sanatı, Kendine Bir Geçmiş Arıyor" başlıklı çalışmalarla grafik sanatının ülkemizdeki durumunu sorgulamakta, kaygılarını, eleştirilerini dile getirmektedir. Batının yoğun etkisini olumlu bulmamakta, ulusal değerlerimize yaslanmamız gerektiğini vurgulamaktadır. Ayrıca 1928'de aldığımız Lâtin yazısına, o tarihten günümüze değin, kimliğimizi koyamadığımızı, çizdiğimiz a, b, harflerine ulusumuzun biçimleme gücünün damgasını vurabilmemiz gerektiğini düşünmektedir. Bir ulusun grafiğinin bununla başladığını, Osmanlı döneminde, Arap yazısının Türkler elinde ulaştığı çizim düzeyinden nostaljik bir hüzünle söz etmektedir. "Batı estetiğinin zincirlerinden sıyrılalım artık. Örneğin bir Japon grafikçisi gibi kendi estetiğimizi kuralım" demektedir.

BAZI ESERLERİ:

• Şiir:

Açıl, Ey Gizem (1996, Bütün Şiirler 1)
Yol Yazıları (1997, Bütün Şiirler 2)
Hiçlemeler (1997, Bütün Şiirler 3)

• Grafik tasarım:

Simgeler Grafik Ürünlerinden Seçmeler: 1 (1990)
Cumhuriyetin Renkleri ve Biçimleri,Grafik Sanatının Dünü, Bugünü

(1999, kolektif, S. 74-81)

“TÜRK GRAFİK SANAT TARİHİ”